บทความนี้ใช้ระบบคริสต์ศักราช เพราะอ้างอิงคริสต์ศักราชและคริสต์ศตวรรษ หรืออย่างใดอย่างหนึ่ง
ฟรานเชสโคที่ 1 เดอ เมดิชิ (
อังกฤษ:
Francesco I de' Medici, Grand Duke of Tuscany;
อิตาลี:
Francesco I de' Medici, Duca di Firenze e granduca di Toscana) (
25 มีนาคม ค.ศ. 1541 - (
17 ตุลาคม ค.ศ. 1587) ฟรานเชสโคที่ 1 เดอ เมดิชิปกครอง
ทัสเคนี ระหว่างปี
ค.ศ. 1574 ถึงปี
ค.ศ. 1587ฟรานเชสโคเกิดเมื่อวันที่
25 มีนาคม ค.ศ. 1541 ที่เมือง
ฟลอเรนซ์ใน
ประเทศอิตาลี เป็นบุตรของ
โคสิโมที่ 1 เดอ เมดิชิ และ
เอเลเนอร์แห่งโทเลโด และปกครองทัสเคนีในฐานะตัวแทนของโคสิโมที่ 1 ตั้งแต่ปี
ค.ศ. 1564ฟรานเชสโคที่ 1 เดอ เมดิชิสมรสกับ
อาร์คดัชเชสโยฮันนาแห่งออสเตรีย (Johanna of Austria) เมื่อวันที่
18 ธันวาคม ค.ศ. 1565 พระราชธิดาองค์สุดท้องของ
จักรพรรดิเฟอร์ดินานด์ที่ 1 แห่งจักรวรรดิโรมันอันศักดิ์สิทธิ์ และ
แอนนาแห่งโบฮีเมียและฮังการี หลังจากการพิจารณาสตรีอื่นๆ ก่อนหน้านั้นรวมทั้ง
เจ้าหญิงเอลิซาเบธแห่งสวีเดน แต่จากหลักฐานต่างเท่าที่ทราบเป็นการแต่งงานที่ไม่มีความสุขเท่าใดนัก โยฮันนามีความคิดถึงบ้านเมืองในออสเตรียและฟรานเชสโคก็เป็นสามีที่ไม่ได้เอาใจภรรยาหรือมีความซื่อตรงต่อภรรยา โยฮันนาถึงแก่กรรมเมื่ออายุเพียงสามสิบปีในปี ค.ศ. 1578ไม่นานหลังจากโยฮันนาถึงแก่กรรมฟรานเชสโคก็แต่งงานกับภรรยาน้อยจากเวนิส
บิอังคา คัพเพลโล (Bianca Cappello) หลังจากบิอังคาทิ้งสามีที่เป็นข้าราชการ เพราะการที่แต่งงานกันอย่างรวดเร็วก็ทำให้เกิดข่าวลือว่าฟรานเชสโคและบิอังคาสมคบกันวางยาพิษโยฮันนา และมีหลักฐานว่าฟรานเชสโคสร้างและตกแต่ง
วิลลาเมดิเซียดิพราโตลิโน (Villa Medicea di Pratolino) ให้แก่บิอังคา แต่บิอังคาไม่เป็นที่นิยมในหมู่ชาวฟลอเรนซ์ ทั้งสองคนไม่มีบุตรธิดาด้วยกันแต่ฟรานเชสโครับอุปการะเพลเลกรินาและอันโทนิโอลูกสาวและลูกชายจากการแต่งงานครั้งแรกของบิอังคา อันโทนิโอได้รับเป็นบุตรบุญธรรมโดยบิอังคาตั้งแต่ยังเป็นทารกเพื่อจะยกให้ฟรานเชสโคในฐานะ “ลูกของทั้งสองคน” โดยการเป็น “ลูกหลง” (changeling) ฟรานเชสโคก็เช่นเดียวกับบิดาที่เป็นผู้ใช้อำนาจอย่างเฉียบขาดแต่ขณะที่โคสิโมสามารถรักษาความเป็นอิสระของฟลอเรนซ์ไว้ได้ฟรานเชสโคกลับปฏิบัติตัวเป็นเมืองขึ้นของจักรวรรดิโรมันอันศักดิ์สิทธิ์ของพ่อตา นอกจากนั้นก็ยังเรียกเก็บภาษีอย่างหนักเพื่อเอาไปให้จักรวรรดิฟรานเชสโคยังคงดำเนินการอุปถัมภ์ศิลปะต่อจากโคสิโมและเป็นผู้สร้างโรงละครเมดิชิและก่อตั้ง Accademia della Crusca ฟรานเชสโคมีความสนใจในการผลิตและวิทยาศาสตร์อย่างสมัครเล่น และได้ก่อตั้งโรงงานพอร์ซีเลนและกระเบื้องแต่ก็ไม่ประสบความสำเร็จจนหลังจากฟรานเชสโคเสียชีวิตไปแล้ว แต่ความสนใจในทางเคมีและการเล่นแร่แปรธาตุเป็นความสนใจอย่างจริงจัง ฟรานเชสโคใช้เวลาเป็นชั่วโมงๆ ในห้องทดลองส่วนตัวใน
พาลัซโซเว็คคิโอ (Palazzo Vecchio) ซึ่งมีงานสะสมธรรมชาติวิทยาและหินต่างๆ ของฟรานเชสโคเองฟรานเชสโคและบิอังคาเสียชีวิตในวันเดียวกันซึ่งอาจมีสาเหตุมาจากการถูกวางยา แต่นักประวัติศาสตร์กล่าวว่าทั้งสองคนเป็นไข้มาเลเรียตาย แต่หลักฐานล่าสุดของนักวิทยาศาสตร์ชาวอิตาลีทำให้หันกลับไปสนับสนุนทฤษฎีที่ว่าถูกวางยาพิษ
[1] ผู้ครองทัสเคนีต่อมาคือ
เฟอร์ดินานโดที่ 1 เดอ เมดิชิ แกรนดยุคแห่งทัสเคนี (Ferdinando I de' Medici, Grand Duke of Tuscany) น้องคนรองของฟรานเชสโค